Drama jest edukacją, metodą uczenia się poprzez działanie. Poprzez aktywność uczniów rozwija się ich wyobraźnia, fantazja, wrażliwość emocjonalna, a także plastyka ciała. Doświadczając, uczniowie mają możliwość dochodzenia do wiedzy samodzielnie. Dziecko wczuwa się w postać, ale nie gra jak w teatrze. Obok funkcji dydaktycznej drama może również pełnić funkcje wychowawcze - rozbudza wrażliwość moralną i estetyczną, dyscyplinę wewnętrzną, uczy tolerancji i empatii, przygotowuje do pełnienia przyszłych ról społecznych. Funkcja integrująca to wspólne przeżywanie, dzielenie się pomysłami i wspólne tworzenie, zrozumienie drugiego człowieka, współczucie mu, poszanowanie dla wspólnej pracy. Następna funkcja dramy to funkcja komunikacyjna. Dzięki niej rozwija się umiejętność komunikowania werbalnego i pozawerbalnego, zdobywanie doświadczeń w mówieniu, swobodne i spontaniczne wyrażanie swoich myśli i uczuć, słuchanie i interpretowanie dźwięków oraz umiejętne słuchanie innej osoby. Drama wyzwala w uczniu możliwości twórcze, rozwijające postawę i aktywność, rozwija uzdolnienia i zainteresowania, myślenie i wyobraźnię pomagającą wczuwać się w przeżycia innych ludzi, zwiększa świadomość i wrażliwość czyli pełni funkcję inspirującą i twórczą. Bardzo ważna jest również funkcja terapeutyczna. Jest to rozładowywanie napięć wewnętrznych, likwidowanie negatywnych emocji, eliminowanie nieśmiałości i różnych kompleksów oraz budzenie wiary w siebie, we własne siły i możliwości przez to osiąganie zadowolenia i osobistej satysfakcji. W kształceniu literackim drama ułatwia wnikliwe rozumienie tekstu, umożliwia „wejście” w świat przedstawiony w utworze literackim, do którego uczniowie dostają się na mocy umowy, uaktywnia procesy odbioru, wzbogaca słownictwo, pomaga w komunikacji interpersonalnej, stwarza sytuacje do tworzenia pozytywnych relacji międzyludzkich, pokazuje konsekwencje pewnych zachowań i uczy odpowiedzialności za swoje postępowanie.
Klasyfikacja dramy według Gavina Boltona : I Ćwiczenia wstępne: gry i zabawy proste doświadczenia wprawki dramatyczne ćwiczenia dramowe inne formy artystyczne II Gry dramatyczne III Teatr IV Drama właściwa Proste doświadczenia są ćwiczeniami rozwijającymi wrażliwość zmysłów: słuchu, wzroku, dotyku, węchu. Wprawki dramatyczne odwołują się do przypomnienia wrażeń. Bodziec nie oddziaływuje na analizator. Są to ćwiczenia językowe, ruchowe i mimiczne. Ćwiczenia dramowe to m.in. scenki i sytuacje improwizowane, kończenie opowiadania lub zmiana zakończenia, inscenizacje improwizowane ( uczniowie wchodzą w role, wypowiadają się własnymi słowami ) Inną formą artystyczną jest ilustrowanie tekstów wytworami plastycznymi lub malowanie obrazów słowami, układanie opowiadań, tworzenie melodii i tekstów, ilustrowanie muzyką opowiadania i tworzenie opowiadań do melodii. Najbliższe dramie właściwej są gry dramowe. Mają one swoje miejsce akcji i sytuację wyjściową. Uczniowie wchodzą w role. Dobrze jest, szczególnie gdy robimy gry dramowe z mniejszymi dziećmi aby w role wchodził też nauczyciel. Podczas pracy z tekstem gry dramowe mogą być użyte w różnych momentach. Mogą służyć do pogłębienia przeżyć emocjonalnych, do utrwalenia treści, do motywacji aby zapoznać się z lekturą, do uaktywniania ucznia. Uczniowie przeżywając osobiście wydarzenia z dawnych lat szybciej przyswajają wiedzę o przeszłości. Odczuwają zadowolenie, że mogą stać się np. rycerzem, wojownikiem, królową czy kimś ważnym i sławnym. Dziecko czuje się ważne, że ocenia i osądza np. czyjeś postępowanie. Czasem nie zdając sobie sprawy z tego, że ocenia również siebie i uczy się właściwych postaw.
SCENARIUSZ
Temat: ZAKŁADAMY PAŃSTWO POLSKIE
Cele: uczeń pokazuje za pomocą gestów słyszaną treść wymienia bohaterów legendy potrafi opisać wygląd konnego woja potrafi wytłumaczyć dlaczego godłem Polski jest biały orzeł potrafi wyciągnąć wnioski z zaprezentowanego wydarzenia Metody: drama (proste doświadczenia, wprawki dramatyczne, opowiadanie improwizowane) Środki: rysunki przedstawiające różnych wojów ( łucznika, oszczepnika, konnego woja...), tekst legendy „Orle gniazdo”, narysowane portrety trzech braci : Lecha, Czech i Rusa , godło Polski, plakietki dla bohaterów legendy (Lech, Czech, Rus, wojowie konni, łucznicy i oszczepnicy) Nagrane na magnetofon tło muzyczne( głos lasu, szelest drzew) Formy organizacyjne: zbiorowo
Przebieg zajęcia: 1.Uczniowie oglądają przygotowane ilustracje, pomoce i rekwizyty.(proste doświadczenia) Określamy czas, miejsce i bohaterów wydarzenia: Czasy plemion słowiańskich, puszcza, wędrujące plemiona słowiańskie poszukujące terenów do osiedlenia się. Osadzenie w rolach, uczniowie zgłaszają się dobrowolnie do odgrywania danej roli.(wprawki dramatyczne)
2.Nauczyciel pełni rolę narratora mówi tekst a uczniowie wchodząc w role pokazują treść. Uczniowie grający głównych bohaterów mówią swoje role.( opowiadanie improwizowane) Podczas grania słychać nagrane odgłosy lasu. Upłynęło już wiele długich miesięcy, odkąd bratnie plemiona słowiańskie opuściły dawne swe siedliska, szukając nowych siedzib dla siebie i swego dobytku. Na czele jechały zastępy konnych wojów odzianych w skóry dzikich zwierząt i zbrojnych w łuki, oszczepy i okrągłe tarcze obciągnięte skórą bawolą. U pasów połyskiwały im krótkie miecze żelazne. Za nimi na wozach zaprzężonych w woły i krytych zgrzebnym płótnem, jechały niewiasty, dzieci i starcy, i sprzęt domowy, i żywność, a dalej stada koni jucznych i krów mlecznych, i tabuny baranów. Pochód zamykały zbrojne oddziały pieszych łuczników i oszczepników. Podobna straż ubezpieczała z obu stron wozy wędrujących plemion. Na czele konnej drużyny jechali wodzowie plemienni, trzej bracia rodzeni: Lech, Czech i Rus. W południe całe plemię przeprawiało się przez niewielką rzekę. Po prawej i lewej stronie przebłyskiwały przez drzewa malownicze jeziora. Puszcza rzedła coraz bardziej aż wreszcie urwała się, jakby ucięta toporem. Przed oczyma idących roztoczyła się piękna i rozległa dolina. W głębi wznosiło się kilka niezbyt wysokich pagórków i niewielkie jeziora. Na najwyższym wzgórzu wznosił się potężny, stary dąb. Lechowi aż oczy roześmiały się na widok tej pięknej krainy i wstrzymał konia. Wszyscy stanęli przyglądać się temu widokowi. A oto od strony najbliższego jeziora wzbił się nagle w górę srebrnopióry ptak, potężny biały orzeł niosący zdobycz w szponach, i zatoczywszy szerokie koło nad samotnym dębem na wzgórzu, osiadł na szczycie witany radosnym kwileniem piskląt. Rus porwał za łuk i wspiął konia do galopu, ale Lech położył mu łagodnie dłoń na cuglach i powiedział: „ Zaczekaj bracie! Oto sam Bóg najwyższy, zsyła nam znak swój widoczny. Tego orła białego przyjmuję za godło ludu swego, a wokół dębu zbuduję gród swój książęcy i od orlego gniazda Gniezdnem go nazwę. Wojowie i starszyzna wznieśli na znak zgody trzykrotne „hura”, ale brat książęcy, Rus, zmarszczył sokole brwi i po namyśle tak oto powiedział: „Piękna to jest dolina, ale nie wyżywi wszystkich ta ziemia. Zostań tu ze swym ludem, a Czech i ja pójdziemy dalej szukać dla swych plemion innego miejsca” Pożegnawszy się odjechali ze swymi wojami.
3. Wyjście z ról i rozwiązywanie problemu tzn. Co musi zrobić Lech ze swym ludem? Uczniowie wypowiadają się, dzielą się pomysłami. Np. ścinanie drzew, zwożenie ich na polanę, budowanie grodu, domostw i zagród dla bydła.
4. Uogólnienie, czyli zebranie wszystkich pomysłów. Wspólne sporządzenie mapy myśli. Uczniowie mogą zrobić również prace plastyczne, które przypniemy na tablicy wokół godła Polski.
Dorota Matuszelańska |